Wspieram rozwój mowy dziecka.
Każde dziecko rozwija się w swoim własnym tempie, a co za tym idzie zdobywa umiejętności charakterystyczne dla poszczególnych etapów rozwoju, w tym mowy.
Jak więc wspierać rozwój mowy swojego dziecka? Poniżej przedstawiam Państwu 12 sposobów, które pomogą stymulować mowę dziecka.
1. Stosuj tzw. „kąpiel słowną”
Mówiąc do maluszka jak najczęściej. Wykorzystujemy do tego codzienną wspólną aktywność. Wykonując czynności dnia codziennego, opowiadamy o nich, np. „Mama gotuje zupę. Obieram warzywa: marchew, ziemniaki… Zobacz , marchewka jest pomarańczowa. Dotknij – jest twarda”. Komentujmy możliwie często to, co sami robimy i co robi nasze dziecko. Mówmy do dziecka wyraźnie. Podczas opisywania czynności unikajmy zdrobnień. Starajmy się wyróżniać – gestem, intonacją – nazwy w wypowiedziach.
2. Słuchaj i podążaj za dzieckiem
Nie wyręczajmy dziecka w mówieniu, nie starajmy się zrozumieć w lot jego potrzeb – niech próbuje nam je przekazać słowami. Nie przerywajmy dziecku, pozwólmy dokończyć wypowiedź. Gdy podpowiadamy mu słowa, zwroty, dawajmy również możliwość wyboru odpowiedzi. Nasze słownictwo powinno być zróżnicowane, ale znane dziecku. Podstawową formą ćwiczeń powinna być rozmowa.
3. Powtarzaj treść w poprawnej formie
Gdy dziecko mówi po swojemu, powtarzajmy po nim tę samą treść w poprawionej gramatycznie formie, ale nie nalegajmy, żeby dziecko powtarzało słowa. Na początku nie wymagajmy również prawidłowej artykulacji (wymowy).
4. Czytaj
Czytajmy dziecku książeczki, nazywajmy to, co widzimy na ilustracjach. Sprawdzajmy, czy rozumie wszystkie wyrazy, zadając mu proste pytania.
5. Śpiewaj, powtarzaj wierszyki i wyliczanki
Do codziennej wspólnej aktywności włącz zabawy ruchowe przy muzyce. Świetnie sprawdzą się tu piosenki i wyliczanki, podczas śpiewania/ mówienia, których pokazujemy części ciała.
6. Naśladuj i wydawaj odgłosy
W nabywaniu mowy bardzo dużą rolę odgrywa słuch fonematyczny (zwany mownym). Warto go ćwiczyć. Świetnie sprawdzają się tu wszelkiego rodzaju onomatopeje (odgłosy otoczenia). Zachęcajmy dziecko do naśladowania odgłosów wydawanych przez np. zwierzęta, pojazdy.
Łączmy wydawanie różnych dźwięków i naśladowanie odgłosów z ruchami rąk i całego ciała. Dziecko pomiędzy 2 a 4 rokiem życia powinno wysłuchiwać i rozpoznawać odgłosy z otoczenia bez pomocy wzroku. Starsze dzieci bawić się mogą w powtarzanie rytmów, wyklaskiwanie, wystukiwanie (np. używając instrumentów muzycznych), a potem w wysłuchiwanie wyrazów w zdaniach, sylab i głosek w wyrazach.
7. Ćwicz raczki i paluszki
Zręczność palców ma związek ze sprawnym artykułowaniem i mówieniem. Wykorzystujmy wszelkie okazje do lepienia, klejenia, nawlekania koralików, budowania z klocków, patyczków. Nie zapominajmy o zabawach paluszkowych – „Idzie rak…” itp.
8. „Gimnastyka buzi i języka”
Sprawne narządy mowy to warunek prawidłowej artykulacji. Niektóre dzieci wymawiają głoski niedbale, przy jak najmniejszym wysiłku mięśni narządów mowy. Nieprawidłowości tego rodzaju nie wynikają z wad wymowy i nie wymagają pomocy specjalisty. Wystarczą codzienne parominutowe ćwiczenia wyrazistości mowy oraz gimnastyka narządów artykulacyjnych.
9. Zadbaj o dietę adekwatna do wieku
Dieta dziecka powinna zmieniać się wraz z jego rozwojem. Dotyczy to również konsystencji pokarmów. Pamiętaj, że u zdrowego dziecka około 1. roku życia zanika odruch ssania, więc kontynuowanie karmienia z butelki nie jest konieczne, a dla rozwoju mowy jest wręcz niekorzystne. Zrezygnuj z podawania dziecku napojów z tzw. kubka niekapka. Ucz niemowlę pić z kubka i tym samym przygotowuj narządy artykulacyjne do wypowiadania sylab. Pamiętaj, że nieprawidłowy, choć może wygodny sposób żywienia w okresie poniemowlęcym powoduje wady wymowy.
10. Bądź wzorem wymowy
Pozwalaj dziecku na osłuchanie się z poprawnym brzmieniem głosek. Wykorzystuj w tym celu książeczki, obrazki, opowiadania, gry. Pamiętaj, że ćwiczenia indywidualne powinien prowadzić logopeda.
11. Zadbaj o kontakty rówieśnicze
Bardzo ważnym czynnikiem, mogącym dość szybko przyspieszyć rozwój mowy dziecka, jest kontakt i swobodna zabawa z rówieśnikami.
12. Wspieraj swoje dziecko
Pamiętajmy, by nigdy nie krytykować mowy dziecka i nie porównywać go z rówieśnikami.
Warto przeczytać:
1. Eliot, L. (2010). Co tam się dzieje? Jak rozwija się mózg i umysł w pierwszych pięciu latach życia. (A. Jankowski, Tłum.). Poznań: Media Rodzina.
2. Faber, A., & Mazlish, E. (2013). Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły. (B. Horosiewicz, B. Rumatowska, M. Więznowska, Tłum.).
